Opgelet: wij ontvangen u voortaan alleen op afspraak in al onze kantoren

Namaak en intellectuele eigendomsrechten

Namaakgoederen en door piraterij verkregen goederen zijn een reëel gevaar voor onze gezondheid en onze dagelijkse veiligheid. Daarenboven zijn ze een echte plaag voor de nationale economieën en een wezenlijke bedreiging voor de werkgelegenheid in de Europese Unie.

Namaakgoederen brengen heel wat risico’s en gevaren mee zowel voor de consumenten, de handelaars, de economie, de overheid en samenleving in zijn geheel zoals:

  • gezondheidsproblemen;
  • financiële schade;
  • verlies van jobs;
  • negatieve impact op het milieu;

Sinds enkele jaren wordt het gegeven ‘namaak’ gekenmerkt door een nooit eerder vertoonde stijging. Dat blijkt uit cijfers van het jaarrapport dat door de Europese Commissie - DG TAXUD wordt gepubliceerd. 

Dankzij de enorme opbrengsten, is de handel in namaak en piraterij van een ambachtelijke activiteit geëvolueerd naar georganiseerde criminaliteit.

Naast het aanzienlijk financieel verlies voor onze economie vormt dit verschijnsel meer en meer een echt veiligheids- en gezondheidsprobleem. Namaakgoederen bieden immers niet de nodige garanties (bijvoorbeeld: nepgeneesmiddelen, nep autoremmen).

De douane speelt een belangrijke rol in de strijd tegen deze plaag en voor de Belgische douane is deze problematiek al sinds lang een prioriteit.

  • Rol van de douane inzake namaak en intellectuele eigendomsrechten

    De Algemene Administratie van de Douane en Accijnzen (AAD&A) treedt op bij een vermoeden van namaak van goederen die betrekking hebben op verkeer met derde landen.

    De AAD&A speelt een belangrijke rol in de strijd tegen namaak en piraterij op grond van de Verordening (EU) 608/2013 inzake de handhaving van intellectuele eigendomsrechten die van toepassing is voor alle lidstaten van de Europese Unie.

    De douane is bevoegd om in te grijpen wanneer namaakgoederen en door piraterij verkregen goederen worden ingevoerd, uitgevoerd of weder uitgevoerd en is ook gemachtigd om op het nationale grondgebied op te treden. Het optreden van de douane bij een vermoeden van namaak is kosteloos en wordt de rechthouder niet aangerekend.

    De bevoegdheid van de AAD&A is het opsporen, vaststellen en afhandelen van inbreuken op intellectuele eigendomsrechten. Deze tussenkomst van de douane heeft echter maar nut wanneer de houder van een intellectueel eigendomsrecht ook zijn rol opneemt en de nodige stappen daartoe onderneemt. Hieronder wordt toelichting gegeven omtrent de procedure die van toepassing is.

    Omwille van de besparingen waar de administraties in alle lidstaten de laatste jaren mee te kampen hebben, is het van essentieel belang dat de schaarse middelen, ten volle kunnen worden benut. Daarom is een goede samenwerking tussen enerzijds de douane en anderzijds de houders van een intellectueel eigendomsrecht en vertegenwoordigers hiervan vereist

  • Rol van de houder van een intellectueel eigendomsrecht

    De rol van de houder van een intellectueel eigendomsrecht in de strijd tegen namaak mag niet onderschat worden. De houder van een intellectueel eigendomsrecht is namelijk verplicht om een ‘verzoek om optreden’ in te dienen indien deze de tussenkomst van de douane wenst.

    Elke houder van een intellectueel eigendomsrecht kan een ‘verzoek om optreden’ indienen, wanneer hij vermoedt dat nagemaakte of door piraterij verkregen goederen een inbreuk maken op zijn intellectueel eigendomsrecht en (zullen) ingevoerd worden. Dit verzoek is max. 1 jaar geldig en kan jaarlijks worden verlengd. Enerzijds kan de houder van een intellectueel eigendomsrecht kiezen voor een nationaal verzoek dat enkel van toepassing is op het grondgebied van de lidstaat waar het is ingediend. Anderzijds heeft de houder van een intellectueel eigendomsrecht ook de mogelijkheid om een Unieverzoek in te dienen en zo het optreden van de douane in verschillende lidstaten te vragen.

    Het ‘verzoek om optreden’ biedt volgende voordelen voor de houder van een intellectueel eigendomsrecht:

    • de douane zal optreden bij een vermoeden van namaak;
    • de houder van een intellectueel eigendomsrecht krijgt het recht om de goederen te inspecteren en foto’s te maken;
    • de houder van een intellectueel eigendomsrecht mag over alle informatie beschikken (exporteur, transporteur, bestemmeling, wijze transport …);
    • de houder van een intellectueel eigendomsrecht beschikt over een termijn van 10 werkdagen om de namaak te bevestigen. Tijdens deze 10 werkdagen blijven de goederen geblokkeerd bij de douane;
    • Unie verzoek: 1 verzoek indienen in 1 lidstaat en kan van toepassing zijn op minimum 2 en maximum 27 lidstaten.

    Indien de douane bij een controleopdracht een vermoeden van namaak heeft en er geen verzoek om optreden is, kan de douane toch nog ambtshalve optreden (ex-officio). Deze procedure brengt een aantal nadelen met zich mee voor de houder van een intellectueel
    eigendomsrecht:

    • de houder van een intellectueel eigendomsrecht krijgt maar 4 werkdagen de tijd om een verzoek om optreden in te dienen;
    • indien de houder van een intellectueel eigendomsrecht een verzoek indient, resteren er nog maar 6 werkdagen om de namaak te bevestigen;
    • de houder van een intellectueel eigendomsrecht mag niet beschikken over de informatie van de zending (exporteur, transporteur, bestemmeling, wijze transport …). 

    Om zo efficiënt en krachtdadig mogelijk op te treden door de douane, is het daarom aangewezen dat de rechthouder een verzoek om optreden indient. Op die manier kan de douane bij vermoeden van namaak onmiddellijk de nodige stappen ondernemen.

    In België moet zowel het nationaal als het Unieverzoek worden verstuurd naar da.lex.nfisc@minfin.fed.be

    Het indienen en de administratieve afhandeling van het verzoek om optreden is volledig kosteloos en wordt de rechthouder niet aangerekend.

  • Specifieke procedure voor kleine zendingen inzake namaak en intellectuele eigendomsrechten

    Door de groeiende populariteit van e-commerce, wordt België geconfronteerd met een tsunami van kleine zendingen die een enorme werklast met zich meebrengt. Verordening (EU) 608/2013 inzake de handhaving van intellectuele eigendomsrechten voorziet in een
    specifieke procedure voor kleine zendingen. De houder van een intellectueel eigendomsrecht kan bij het indienen van een ‘verzoek om optreden’ specifiek vragen voor de toepassing van de procedure van de kleine zendingen.

    Alvorens er kan gesproken worden over een kleine zending moet deze voldoen aan een aantal voorwaarden:

    • 3 stuks of minder;
    • een brutogewicht van minder dan 2 kg.

    De procedure van kleine zendingen brengt een aantal voordelen voor de houder van een intellectueel eigendomsrecht met zich mee:

    • de houder van een intellectueel eigendomsrecht ontvangt geen notificatie en kan hierbij rekenen op de expertise van de douane;
    • vermindering van de administratieve last voor zowel de houder van een intellectueel eigendomsrecht als voor de douane. 
  • Voordelen van tussenkomst douane bij namaak en intellectuele eigendomsrechten

    Wanneer de douane goederen tegenhoudt waarvan ze vermoedt dat het om namaakgoederen gaat en de rechthouder vervolgens heeft bevestigd dat het effectief om een inbreuk op zijn intellectueel eigendomsrecht gaat, zullen deze goederen uit het economisch circuit genomen worden/vernietigd worden.

  • Relevante wetgeving namaak en piraterij

    • Verordening (EU) nr. 608/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juni 2013 inzake handhaving van intellectuele eigendomsrechten door de douane en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1383/2003 van de Raad;
    • Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1352/2013 van de Commissie van 4 december 2013 tot vaststelling van de formulieren waarin is voorzien in Verordening (EU) nr. 608/2013 van het Europees Parlement en de Raad inzake de handhaving van intellectuele eigendomsrechten door de douane;
    • Wet van 15 mei 2007 betreffende de bestraffing van namaak en piraterij van intellectuele eigendomsrechten.

  • Brochure "De Douane, uw partner in de strijd tegen de namaak!"